Trungtamthuoc.com - Dinh dưỡng trong thời kỳ mang thai và cho con bú là vô cùng quan trọng nhằm đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và con. Vậy mẹ sau sinh mổ nên kiêng gì? Bài viết dưới đây, Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy (trungtamthuoc.com) sẽ cung cấp cho bạn đọc thông tin về thực đơn cho mẹ sau sinh mổ giúp lợi sữa, nhanh liền sẹo
Nhu cầu dinh dưỡng trong thời kỳ cho con bú cao hơn đáng kể so với khi mang thai. Trong 4 đến 6 tháng đầu đời, trẻ sơ sinh tăng gấp đôi trọng lượng so với 9 tháng ở trong bụng mẹ. Sữa được sản xuất trong bốn tháng đầu cho con bú tạo thành một lượng năng lượng tương đương với tổng năng lượng tiêu hao của thai kỳ.
Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nuôi con bằng sữa mẹ là giai đoạn cần nhiều năng lượng và các chất dinh dưỡng quan trọng nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất sữa cho con và đảm bảo sức khỏe cho mẹ.
Đối với những phụ nữ sinh mổ, mẹ thường mất nhiều máu vì vậy cần có chế độ dinh dưỡng hoàn thiện để góp phần thúc đẩy quá trình phục hồi của cơ thể, xây dựng nền tảng sức khỏe tốt cho cả mẹ và bé.
Trong 6 tháng đầu đời, lượng kháng thể mà con nhận được truyền trực tiếp từ mẹ sang con, nếu chế độ dinh dưỡng của mẹ không đáp ứng đủ nhu cầu vì sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến cân nặng, sức đề kháng cũng như sự phát triển của trẻ.
Trong quá trình xây dựng thực đơn cho mẹ sau sinh mổ, cần lưu ý một số nhóm dưỡng chất sau:
Trong sáu tháng sau khi sinh, có khoảng 750ml sữa được sản xuất mỗi ngày và người ta ước tính rằng, cứ 100ml sữa mẹ cung cấp khoảng 70kcal cho trẻ. Để tạo ra 1 lít sữa, cơ thể của người mẹ cần huy động khoảng 700 kcal. Tổng lượng năng lượng khuyến nghị cho các bà mẹ đang cho con bú dao động trong khoảng từ 2300 đến 2500 calo mỗi ngày đối với trường hợp sinh 1 trẻ và 2600 đến 3000 calo mỗi ngày trong trường hợp sinh đôi.
Protein là thành phần cơ bản của các tế bào sống. Bên cạnh đó, protein còn tham gia vào quá trình sản sinh kháng thể, thúc đẩy sự phát triển của trẻ. Nếu lượng protein không đủ thì nồng độ casein trong sữa có thể không đủ. Casein là thành phần dinh dưỡng quan trọng của sữa, cần thiết cho sự hấp thu canxi và phốt phát trong ruột của trẻ sơ sinh và có chức năng điều hòa miễn dịch. Thực đơn của bà mẹ sau đẻ mổ cần có sự kết hợp giữa protein có nguồn gốc từ động vật và protein có nguồn gốc từ thực vật.
Nhu cầu protein khuyến nghị đối với bà mẹ nuôi con bú trong 6 tháng đầu là 79g/ngày với hàm lượng protein từ động vật ≥ 35%.
Bên cạnh việc bổ sung đủ protein thì khẩu phần dinh dưỡng của bà mẹ sau sinh mổ cũng cần phải chú trọng đến thành phần các acid amin đặc biệt là những Amino acid cơ thể không tự tổng hợp được.
Nhu cầu khuyến nghị là 251mg/kg/ngày.
Lipid đóng vai trò quan trọng đối với cấu trúc màng tế bào cũng như dự trữ năng lượng của cơ thể. Chất béo cũng tham gia vào quá trình hòa tan một số vitamin quan trọng đối với cơ thể.
Đối với bà mẹ cho con bú, lipid đóng vai trò bảo đảm chất lượng của sữa mẹ, khiến cho cơ thể mẹ không bài tiết đủ sữa cũng như cung cấp đủ dinh dưỡng cho trẻ.
Các nguồn thực phẩm cung cấp chất béo có thể kể đến như mỡ, dầu, các loại hạt như vừng, lạc, điều,...
Mẹ cần cân bằng được các loại chất béo từ động vật và từ thực vật để đảm bảo nhu cầu không chỉ về số lượng mà còn về chất lượng. Có 2 loại acid béo mà mẹ cần lưu ý bao gồm:
Giúp cung cấp năng lượng cho cơ thể, bên cạnh đó glucid còn đóng vai trò quan trọng đối với nhiều hoạt động của cơ thể.
Việc bổ sung đủ lượng glucid mỗi ngày cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy chuyển hóa lipid.
Hầu như không có giá trị dinh dưỡng nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa nhu động ruột, tăng khả năng tiêu hóa, tham gia đào thải các sản phẩm oxy hóa.
Chất xơ có thể được tìm thấy trong các loại rau củ, ngũ cốc.
Canxi rất cần thiết trong thời kỳ cho con bú, nếu nhu cầu canxi của mẹ không đáp ứng đủ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển chiều cao của trẻ trong giai đoạn này.
Nhu cầu canxi khuyến nghị đối với bà mẹ cho con bú là 1300mg/ngày.
Sắt đóng vai trò quan trọng trong thời gian nuôi con đặc biệt là những bà mẹ đẻ mổ. Việc bổ sung sắt cần được thực hiện nhằm bù đắp lại lượng sắt đã mất đi trong quá trình sinh con.
Sắt và protein là 2 nguyên tố quan trọng góp phần tạo nên huyết sắc tố, ngăn ngừa tình trạng thiếu máu do thiếu sắt.
Nhu cầu sắt được khuyến nghị như sau:
Kẽm cần thiết cho sự tăng trưởng, miễn dịch tế bào và tổng hợp enzyme. Mặc dù hàm lượng kẽm trong sữa mẹ không cao nhưng vẫn đủ đáp ứng nhu cầu của trẻ do có Sinh khả dụng cao.
Nhu cầu khuyến nghị kẽm hàng ngày tùy thuộc vào mức hấp thu là từ 6,6 đến 22,0 mg/ngày.
Nhu cầu iod của phụ nữ đang cho con bú gần gấp đôi so với phụ nữ trưởng thành khỏe mạnh, vì ngoài việc đáp ứng yêu cầu của bà mẹ, Iod còn đóng vai trò quan trọng giúp trẻ tổng hợp hormon tuyến giáp.
Nhu cầu iod khuyến nghị đối với bà mẹ đang cho con bú là 250 mcg/ngày. Vì nhu cầu của trẻ sơ sinh là khoảng 90μg/ngày và lượng sữa ăn vào dao động trong khoảng từ 600 đến 1000ml/ngày, nồng độ iốt tối thiểu trong sữa mẹ phải là 100mg/L. Để đạt được điều này, người mẹ phải tiêu thụ ít nhất 250μg iốt mỗi ngày.
Dưới đây là nhu cầu khuyến nghị của một số vitamin cần thiết đối với cơ thể:
Loại vitamin | Vai trò | Nhu cầu khuyến nghị đối với bà mẹ đang cho con bú |
Vitamin A | Tham gia vào các phản ứng quang hóa của võng mạc, là chất chống oxy hóa và có đặc tính kháng khuẩn. | 1100 mcg/ngày |
Vitamin D | Việc chuyển Vitamin D của người mẹ vào sữa rất kém, vì vậy trẻ sơ sinh được khuyến cáo bổ sung thêm 400 IU vitamin D mỗi ngày, bắt đầu vài ngày sau khi sinh và tiếp tục bổ sung cho đến khi trẻ sử dụng sữa công thức giàu vitamin D | 20 mcg/ngày |
Vitamin E | Phòng chống ung thư, phòng ngừa đục thủy tinh thể | 7 IU |
Vitamin K | Tham gia vào quá trình đông máu | 150 mcg/ngày |
Vitamin B1 | Tham gia chuyển hóa glucid và năng lượng | 1,2 đến 1,3 mg/ngày |
Folate | Tham gia vào quá trình phát triển và phân chia tất cả các loại tế bào của người | 500 mcg/ngày |
Vitamin C | Chống oxy hóa, ngăn ngừa nhiễm khuẩn | 145 mg/ngày |
Đóng vai trò trong vận chuyển và chuyển hóa lipid.
Các thực phẩm giàu Choline mà bà mẹ sau sinh mổ có thể bổ sung bao gồm: Trứng, sữa, gan, các loại hạt.
Nhu cầu Choline được khuyến nghị là 550mg/ngày.
Việc bổ sung nước và các chất điện giải là cần thiết, đóng vai trò cân bằng điện giải trong cơ thể, giúp các hoạt động trong cơ thể được diễn ra một cách bình thường.
Lượng nước mà bà mẹ cho con bú cần bổ sung hàng ngày là từ 2,5 đến 3 lít nước/ngày.
Nhiều mẹ đặt câu hỏi ‘Mới đẻ mổ xong nên ăn gì?’ Như đã đề cập, đối với những bà mẹ sau sinh mổ, nhu cầu sắt cần nhiều hơn vì cần phải bù đắp lại lượng máu đã mất trong quá trình sinh con. Dưới đây là thực đơn chi tiết dành cho các bà mẹ sau sinh mổ.
Sau khi sinh, hệ tiêu hóa còn yếu, do đó mẹ không nên bổ sung các loại thực phẩm khó tiêu gây táo bón, ảnh hưởng đến vết khâu cũng như sức khỏe của mẹ.
Do đó, thực đơn trong những ngày đầu sau khi sinh thường ưu tiên những thức ăn mềm, dễ tiêu hóa, bổ sung nhiều rau xanh và nước để tránh tình trạng táo bón.
Từ ngày thứ 3 trở đi, mẹ có thể bổ sung đa dạng các loại thực phẩm hơn nhưng vẫn ưu tiên các nhóm thực phẩm giàu chất xơ, hạn chế thức ăn có quá nhiều dầu mỡ hoặc thực phẩm khó tiêu hóa.
Thực đơn số 1:
Thực đơn số 2:
Thực đơn số 3:
Đối với bà mẹ sau sinh mổ 2 tháng đã ăn được gần như đầy đủ các loại thực phẩm thông thường, việc xây dựng chế độ dinh dưỡng cần bám sát nhu cầu khuyến nghị để đảm bảo đủ sữa cho con cũng như đủ sức khỏe cho mẹ. Dưới đây là thực đơn ở cữ cho mẹ sau sinh mổ:
Thứ 2 | Thứ 3 | Thứ 4 | Thứ 5 | Thứ 6 | Thứ 7 | Chủ nhật | |
Bữa sáng | Cháo trắng nấu cùng thịt băm Sữa công thức Chuối | Bún mọc Kiwi | Ngũ cốc Sữa công thức Nho xanh | Bún bò Dưa hấu | Cháo đậu xanh Dâu tây Sữa chua | Cháo thịt băm Táo | Cơm trắng Trứng rán thịt Sữa chua |
Bữa trưa | Cá hồi hấp chín Thịt bò xào Cơm trắng Đậu Hà Lan luộc | Cơm trắng Tôm rang Canh bí nấu xương | Cơm Gạo Lứt hoặc cơm trắng Bầu nấu canh Cá kho nhạt Rau mồng tơi xào | Cơm trắng Đu Đủ nấu móng giò Sườn rim | Cơm trắng Thịt bò xào đậu Hà Lan Canh khoai tây Táo | Cơm gạo lứt Tim lợn xào Cá hồi hấp Đậu luộc | Cơm trắng Canh xương nấu bí Thịt kho tàu Chuối |
Bữa tối | Cơm trắng Thịt lợn rang nghệ Táo | Cơm trắng Trứng gà luộc Tim lợn hầm ngải cứu | Cơm gạo lứt Canh bầu nấu tôm Tôm rim Dưa hấu | Cơm trắng Thịt kho tàu Cà rốt luộc Canh khoai | Cơm gạo lứt Su su luộc Thịt viên rim cà chua | Cơm trắng Canh bí nấu ngô Thịt băm rang Thanh long đỏ | Cơm gạo lứt Sườn hầm hạt Sen táo đỏ Cà rốt, su hào xào thịt Thanh long |
Mẹ có thể ăn sữa chua, các loại hạt, hoa quả,...để làm bữa ăn phụ, xen kẽ giữa các bữa chính.
Sữa mẹ rất cần thiết cho sự phát triển của trẻ. Dinh dưỡng ảnh hưởng trực tiếp đến số lượng và chất lượng sữa mẹ. Dưới đây là một số gợi ý thực đơn giúp mẹ lợi sữa:
Thực đơn 1:
Thực đơn 2:
Thực đơn 3:
Thực đơn 4:
Thực đơn 5:
Một số điểm cần lưu ý trong quá trình cho con bú ở bà mẹ sau sinh mổ:
Sau sinh mổ mẹ cần dành nhiều thời gian để phục hồi cơ thể. Dinh dưỡng góp phần quan trọng đối với giai đoạn này.
Trái cây giàu vitamin và khoáng chất giúp thúc đẩy quá trình hồi phục vết thương và tiết sữa của mẹ. Bên cạnh đó, trái cây còn cung cấp chất xơ ngăn ngừa táo bón, giúp mẹ nhanh phục hồi đường ruột.
Một số loại trái cây mẹ sau sinh mổ nên ăn bao gồm: Đu đủ, Bưởi, cam, quýt, chuối,...
Mẹ sau sinh mổ nên tránh các thực phẩm khó tiêu đặc biệt là những ngày đầu sau khi mổ, các chất kích thích, các đồ ăn cay nóng hoặc các thực phẩm dễ gây dị ứng.
Mẹ sau sinh mổ nên uống nhiều nước, các sản phẩm từ sữa như sữa chua, sữa tươi, ngũ cốc lợi lựa, nước gạo lứt,...
Ngô hay bắp chứa nhiều Vitamin B1 rất tốt cho mẹ sau sinh, cải thiện tình trạng đau đầu, mệt mỏi, căng thẳng.
Giai đoạn mang thai và sau khi sinh mẹ đều có thể uống nước dừa để bổ sung nước cho cơ thể. Tuy nhiên, sinh mổ khiến cơ thể mẹ nhạy cảm, do đó, mẹ cần chờ cơ thể ổn định trước khi uống nhé.
Tôm giàu canxi và chất đạm giúp mẹ phục hồi cơ thể. Mẹ có thể chế biến được nhiều món ăn từ tôm như tôm rim, tôm hấp,... nếu mẹ không bị dị ứng với tôm.
Thịt bò chứa nhiều sắt, giúp bổ sung sắt đã mất trong quá trình sinh mổ, ngăn ngừa tình trạng thiếu máu do thiếu sắt. Mẹ sau sinh có thể ăn các món ăn được chế biến từ thịt bò nhé.
Một số món ăn gợi ý: Thịt bò kho tiêu, thịt bò xào đậu Hà Lan, thịt bò hầm,...
Quá trình mang thai và nuôi con là thời điểm quan trọng mà nhu cầu dưỡng chất mẹ cần lớn hơn nhiều so với thông thường. Trên đây là thực đơn dành riêng cho những bà mẹ sau sinh mổ mà quý bạn đọc có thể tham khảo.
